Luis Mamford
Grad u istoriji: Njegov postanak, njegovo menjane, njegovi izgledi
Prevod Vladimir Ivir
Book&Marso, 2006.
Lewis Mumford
The City in History: Its Origins, Its Transformations, and Its Prospects
Knjiga obrazlaže kako su politička moć i kapital stvorili, preoblikovali i uništili gradove.
Prati društvenu i arhitektonsku strukturu gradova od njihovog osnivanja do njihovog samouništenja.
SADRŽAJ
Predgovor
Prvo poglavlje
SVETILISTE, SELO I UTVRĐENJE
- Grad u istoriji
- Animalni podsticaji i prvi nagoveštaji
- Groblja i svetilišta
- Pripitomljavanje životinja i selo
- Keramika, dovođenje vode i geotehnika
- Doprinos sela
- Nova uloga lovca
- Paleolitsko-neolitsko ujedinjenje
Drugo poglavlje
KRISTALIZACIJA GRADA
- Prva urbana transformacija
- Prva urbana implozija
- Strepnja, žrtva i agresija
- Pravo i urbani poredak
- Od „zaštite“ do uništenja
Treće poglavlje
OBLICII OBRASCI PREDAKA GRADA
- Gradovi ravnica
- Zagonetka gradskih ruševina
- Urbanizam i monumentalnost
- Reka, put i trg
- Nova tehnologija i njeni nedostaci
- Savremena svedočanstva
- Egipat i njegovi otvoreni gradovi
- Od ritualnog centra do centralizovane vlasti
- Prototipovi ili geni?
Četvrto poglavlje
PRIRODA ANTIČKOG GRADA
- Razvoj urbanih funkcija
- Monopol kreativnih snaga
- Kulturni prodor
- Podela rada u gradu
- Vlasništvo i ličnost
- Ritam razvoj a
- Urbana drama
Peto poglavlje
POJAVA POLISA
- Minosova uporišta
- Glas sela
- Olimpija, Delfi i Kos
- Stari hram i novo božanstvo
- Gradska skupština i tržnica
Šesto poglavlje
GRAĐANIN I IDEALNI GRAD
- Grad i gradanin
- Oblik helenskog grada
- Inkarnacija polisa
- Vraćanje u utopiju
- Izazov grčke dijalektike
Sedmo poglavlje
HELENISTIČKIAPSOLUTIZAM I URBANOST
- Aristotelovski prelaz
- Od slobodnog „nereda“ do nametnute elegancije
- Ispod urbane površine
Osmo poglavlje
OD MEGALOPOLISA DO NEKROPOLISA
- Rim, naslednik stranih civilizacija
- Odvodni kanali i vodovod
- Forum, vomitorijum i kupatilo
- Smrt pre podne
- Urbani inventar četvrtog veka
- Granice urbanog rasta
Deveto poglavlje
MANASTIR I ZAJEDNICA
- Nebeski grad
- Potreba za zaštitom
- Porast stanovništva i bogatstva
- Slobodni gradovi, uporišta kolonizacije
- Hegemonija Crkve
- Srednjovekovne korporacije
- Hodočašće, procesija i svečana povorka
Deseto poglavlje
UNUTRAŠNJE UREĐENJE SREDNJOVEKOVNOG GRADA
- Porodični život
- Vazduh, prostor, sanitarni uređaji
- Briga za čistoću i ljudska čula
- Principi srednjovekovnog urbanizma
- Gradsko jezgro i susedstvo
- Kontrola rasta i ekspanzija
Jedanaesto poglavlje
RASPADANJE SREDNJEG INAJAVA NOVOG VEKA
- Hristianopolis: ideal i stvarnost
- Venecija protiv utopije
- Perzistencije i mutacije srednjeg veka
- Raspad i fosilizacija
Dvanaesto poglavlje
STRUKTURA BAROKNE MOĆI
- Raspadanje srednjovekovlja
- Novi urbani kompleks
- Otvorenost i jasnoća
- Grad i teritorija
- Instrument! prisile
- Rat kao urbanistički faktor
- Ideologija moči
- Avenija i kretanje
- Novo božanstvo
Trinaesto poglavlje
DVOR, PARADA, PRESTON1CA
- Položaj palate
- Uticaj palate na grad
- Spavaća soba i salon
- Nastanak kupatila
- Barokno isticanje i razmetanje
- Perzistencije nekadašnjih urbanih struktura
- Forum elite
- Ostaci baroknog stila
- Poruke Vašingtona
Četrnaesto poglavlje
TRGOVAČKA EKSPANZIJA I URBANO RASTVARANJE
- Od tržnice do tržišne privrede
- Nova sloboda
- Organizacija saobraćaja i razmene
- Špekulantski planovi
- Cena urbane ekspanzije
- Unutrašnji saobraćaj
- „Regimentirana“ prezagušenost
- Od pijace do tržnog centra
- Amsterdam: ugledni trgovački grad
Petnaesto poglavlje
PALEOTEHNIČKI RAJ: „ UGLJENI GRAD“
- Počeci „Ugljenog grada“
- Mehanizacija i procès razgradnje
- Postulati utilitarizma
- Tehnika aglomeracije
- Fabrika, železnica i slam
- Stanovi-jazbine
- „Ugljeni grad“ u „krupnom planu“
- Protivnapad
- Podzemni grad
Šesnaesto poglavlje
OD PREDGRAĐA DO GRADA BUDUĆNOSTI
- Predgrađe u istoriji
- Faze razvoja predgrađa
- Način života u predgrađu
- Pretrpanost se ne isplati
- Predgrađe kao stambena zajednica
- Železnička pruga, zeleni pojas i motorizacija
- Masovno predgrađe: Antigrad
- Porodica u prostoru
- Planiranje urbanog rasta
Sedamnaesto poglavlje
MIT MEGALOPOLISA
- Koncentracija moći
- „Robovanje velikim brojevima“
- Sveprisutna birokratija
- Brisanje granica
- Proždrljivi gigantizam
- Trijumf iluzija
- Zagušenost i oslobađanje
- Rasprsnuće „posude“
- Sudbina megalopolisa
- Kulturna funkcija svetskog grada
- Nevidljivi grad
Osamnaesto poglavlje
RETROSPEKTVA I PERSPEKTIVA
